#سبک_زندگی را از #نهج_البلاغه بیاموزیم (۱۵۲)
ادامه سخن در مورد حکمت ۲۲۴ نهج البلاغه
هفت فضيلت مهم اخلاقى:
بخش دوم:
فضیلت سکوت:
در حديث جالبى از «هشام بن سالم» يكى از ياران خاص امام صادق(عليه السلام)مى خوانيم كه مى فرمايد:
«پيغمبر اكرم(صلى الله عليه وآله) به مردى كه خدمتش رسيد فرمود:
ألا أدُلّكَ عَلى أمْر يُدْخِلُكَ اللهُ بِهِ الْجَنَّةَ؟;
آيا تو را به چيزى هدايت كنم كه به وسيله آن وارد بهشت شوى؟»
عرض كرد: آرى يا رسول الله.
پيغمبر(صلى الله عليه وآله) فرمود:
«أنِلْ مِمّا أنالَكَ اللهُ;
از آنچه خداوند در اختيار تو قرار داده بذل و بخشش كن».
عرض كرد: اگر من خودم محتاج تر از كسى باشم كه مى خواهم به او بخشش كنم چه كنم؟
پيغمبر(صلى الله عليه وآله) فرمود:
«فَانْصُرِ الْمَظْلُومِ;
به يارى ستم ديده برخيز».
عرض كرد: اگر من خودم از او ضعيف تر باشم چه كنم؟
فرمود: «فَاصْنَعْ لِلاْخْرَقِ يَعْني أشِرْ عَلَيْهِ;
شخص نادان را راهنمايى كن و به او مشورت بده».
عرض كرد: اگر من از او نادان تر باشم چه كنم؟
فرمود: «فَأصْمِتْ لِسانَكَ إلاّ مِنْ خَيْر;
زبانت را جز از نيكى خاموش ساز».
و سرانجام پيغمبر(صلى الله عليه وآله)فرمود:
«أما يَسُرُّكَ اَنْ تَكُونِ فيكَ خِصْلَةٌ مِنْ هذِهِ الْخِصالِ تَجُرُّكَ إلَى الْجَنَّةِ؟;
آيا تو را خشنود نمى سازد كه يكى از اين صفات نيك را داشته باشى و تو را به سوى بهشت برد؟».
اضافه بر اين، سكوت سبب نورانيت فكر و عمق انديشه است، همان گونه كه در حديثى از اميرمؤمنان(عليه السلام) مى خوانيم:
«الْزِمِ الصَّمْتَ يَسْتَنِرْ فِكْرُكَ;
ساكت باش تا فكرت نورانى شود».
در حديث ديگرى از همان حضرت آمده است:
«أكْثِرْ صَمْتَكَ يَتَوَفّرْ فِكْرُكَ وَيَسْتَنِرْ قَلْبُكَ وَيَسْلَمِ النّاسُ مِنْ يَدِكِ;
بسيار سكوت كن كه فكرت فراوان و قلبت نورانى مى شود و مردم از تو در امان خواهند بود».
البته همه اينها مربوط به سخنانى است كه به اصطلاح فضول الكلام يا آلوده به گناه است; ولى سخن حق و تعليم دانش و امر به معروف و نهى از منكر و امثال آن به يقين از آن مستثناست
و در روايات آمده است كه:
اگر كلام از آفات خالى باشد به يقين از سكوت برتر است،
زيرا انبيا دعوت به كلام شدند نه به سكوت
حتى اگر ما در فضيلت سكوت سخن مى گوييم از كلام كمك مى گيريم.
