فلسفه و حكمت عزادارى را مى‌توان در امور ذيل، رهيابى كرد:

1-محبت و دوستى: قرآن و روايات، دوستى خاندان رسول اكرم صلى‌الله‌عليه‌و‌آله و اهل‌بيت (عليهم‌السلام) را بر مسلمانان واجب كرده است. يكى از مهم‌ترين لوازم دوستى، هم دردى و هم دلى با دوستان در مواقع سوگ يا شادى آنان است حضرت على (عليه‌السلام) در روايتى مى‌فرمايد: «شيعه و پيروان ما در شادى و حزن ما شريكند».
2-انسان‌سازى: از آنجا كه در فرهنگ شيعى، عزادارى بايد از سر معرفت و شناخت باشد؛ هم‌دردى با آن عزيزان، در واقع يادآورى فضايل، مناقب و آرمان‌هاى آنان بوده و بدين شكل، آدمى را به سمت الگوگيرى و الگوپذيرى از آنان سوق مى‌دهد.
3- جامعه‌سازى: هنگامى كه مجلس عزادارى، موجب انسان‌سازى گشت؛ تغيير درونى انسان به عرصه جامعه نيز كشيده مى‌شود و آدمى مى‌كوشد تا آرمان‌هاى اهل‌بيت (عليهم‌السلام) را در جامعه حكم‌فرما كند.
4- انتقال‌دهنده فرهنگ شيعى به نسل بعد: عزاداری يكى از عناصر و عوامل برجسته‌اى است تا آموزه‌هاى نظرى و عملى امامان راستين، به نسل‌هاى آينده منتقل شود. مراسم عزادارى، به دليل قالب و محتوا، بهترين راه براى تعليم و تربيت نسل جديد و آشنايى آنان با گفتار و كردار اهل‌بيت (عليهم‌السلام) است.

پی نوشت:
به نقل از کتاب “ویژه محرم”
 
 

محرمی دیگر از راه رسیده است و دیگر بار که چندین قرن از غروب غریبانه عاشورا و كربلای ۶۱ هجری می‌گذرد، یاد رشادت، پایداری، عدالتخواهی، شهامت و شهادت حضرت اباعبدالله الحسین (ع)، ابوالفضل العباس(ع) و هفتادو دو پایمرد صحرای کربلا دوباره در دل‌ها جان گرفته است. چراكه حماسه كربلا و واقعه ی عاشورا مهم‌ترین رخدادی بوده كه مظلومیت امام حسین(ع) و ددمنشی دشمنان اهل بیت را روایت می کند که شاید نظیر چنین حادثه ای در هیچ جای تاریخ اتفاق نیفتاده است.

نام حسین(ع) با محرم پیوند خورده و جانفشانی او و یاران باوفایش به محرم، روح و حیات دمیده است. ماه محرم برای شیعیان و عاشقان حسین(ع) از آن سالهای دور تا به حال، ماه حزن و اندوه بوده است. آنان همه ساله به عشق امام حسین(ع) گرد هم می آیند، بر مظلومیتش اشک ماتم می ریزند و از چشمه زلال عنایتش سیراب می شوند …
درس آزادی بدنیا داد رفتار حسین

بذر همت در جهان افشاند افکار حسین

جان خود را در ره صدق و صفا از دست داد

زین سبب تا حشر باشد گرم بازار حسین

با قیام خویش بر اهل جهان معلوم کرد

تابع اهل ستم گشتن بود عار حسین

زندگی ناچیز باشد در ره اندیشه ها

باشد این گفتار شیرین و گهر بار حسین

مرگ با عزت زعیش در مذلت بهتر است

نغمه ای می باشد از لعل گهر بار حسین

باور کن گلم! من همان زینبم ، همان زینبی که هر روز، زیر آفتاب نگاه تو گرم می شد همان زینبی که از طنین صدای گرم تو جان می گرفت ، همان زینبی که روزش را با زیارت تو آغاز می کرد و شبش را با چراغ تو به پایان می برد. گلم! چرا جوابم را نمی‏دهی؟ تو که همیشه به احترام حضورم می‏ایستادی؛ حالا چه شده که حتی جوابم را نمی‏ دهی؟آه، چه توقعی دارد زینب از تو! آخر تو که… .

باور کن همان زینب، همان خواهر، چهل روز است تو را ندیده است. بلند شو برادر

باشد! حالا که تو نمی‏توانی، من برایت همه چیز را می‏گویم، آن روزِ غمگین کودکی‏مان که یادت هست؟! همان روزِ آتش و در و… آری! می‏دانم؛ حتی حالا هم طاقت شنیدنش را نداری. برایت بگویم؛ کودکان تو آواره بیابان‏های بی‏چراغ شدند؛ یکی دو ستاره، خاموش شد تا صبح.چه کشیدیم برادر! فقط یاد و ذکر خدا و تو و پدر و مادر و جدمان، قوت دلمان شده بود؛ وگرنه قصه به اینجا نمی‏رسید.در راه، هر جا که شد، چراغ یاد تو را روشن کردیم.چه که بر سر آل امیه نیاوردیم؛ کوفه می‏لرزید از طنین صدایمان.هر اشکمان را بر چله کمان نشانده بودیم و قلب خواب‏آلودگان را نشانه رفته بودیم؛ اما امان از شام! تاریکی شام، بر روشنایی کلام ما پیشی می‏گرفت؛ اما ستاره سه ساله تو، آنجا را هم روشن کرد.

چه بگویم برای تو که از همه چیز باخبری؟! در این چهل روز، یک لحظه نوازش صدای تو، گوشم را تنها نگذاشت.هر چه را باید می‏گفتم، به زبانم جاری می‏شد. همیشه گرمای دستان حمایتت را روی شانه‏هایم حس می‏کردم. یک آن، خودم را بی‏تو ندیدم؛ اما چه کنم که تو خواسته بودی هر لحظه نبودنت را به یاد دیگران بیندازم و بیدارشان کنم.هر چه بود این چهل روز گذشت و من دوباره به دیدار تو آمدم.

حالا نمی‏خواهی برای دیدن خواهرت، از جای برخیزی؟