الگوهای غیرمستقیم تدریس
۱-تن صدا در هنگام صحبت
از تن صدا وطرز بیان افراد می توان مفاهیمی را استنباط نمود.به عنوان مثال گاهی گفتن بله معنی فراتر از نه را دارد وگاهی تحسین وتمجید از دیگران ،تنبیه وسرزنشی را در بردارد وبالعکس.روی همین اصل ،طرز گفتار وحرکات فرد به هنگام ارایه مطلب در یادگیری تاثیر به سزایی دارد.
۲- علاقه مندی وداشتن حوصله
اگر معلم درگفتار خود بتواند برآن روحی تازه بخشیده وشنوندگان را مجذوب گفته های خود نماید ،حاکی از علاقه مندی وداشتن حوصله او خواهد بود .بر عکس وقتی معلم باحالت یک نواخت در صدا ،انفعال در گفتار وکشش خاصی مطلبی را ارایه دهد ،نشانگر بی حوصلگی وعدم علاقه می باشد .دانش آموزان به خوبی می توانند به درجه استحکام علاقه وایمان که در پس گفتار معلم وجود دارد پی ببرند وهمان میزان علاقه وایمان معلم به گفته های خود می تواند نگرش دانش آموزان را تغییر دهد .
۳- فاصله مکانی مناسب بادانش آموزان
فاصله مکانی یکی از مهم ترین عواملی است که در احساس درونی افراد تاثیر می گذارد . وقتی اشخاص با همدیگر صحبت می کنند فاصله ای را بین خود نگه می دارند . جالب این که چنین فاصله ای در کلاسها توسط تحقیقات مختلف مورد بررسی قرارگرفته که از آن جمله دیویس نقل نموده است که :چهار حالت درفاصله ،مشخص شده اند :
الف:فاصله نزدیک: که از صفر تا چهل وشش درصد متر برآورد شده است در این فاصله حالت دستپاچگی پیش می آید چنین فاصله ای مخصوصا در اتوبوس مشاهده می شود که افراد در تلاشند تا تماس بین آنها به وجود نیاید وهمیشه خودرا در حالت سفت وسخت نگه داشته ومسلما احساس ارامش هم ندارند.این فاصله اگربین معلم شاگرد آن هم به طور مداوم به وجودآید باعث ناراحتی فراگیر شده وبه هر حال باید از آن دوری جست.
ب:فاصله مناسب بحث های شخصی:این فاصله هفتادوپنج درصد تا۲۵/۱ متر حدس زده شده وفاصله ای است که افراد در حالت دوستی ویا بحث های شخصی بایک دیگر دارند.معلم به چنین فاصله ای موقعی می تواند وارد شود که در کلاسش روابط حسنه وجود داشته وصمیمیت زیادی بین او وفراگیران برقرارباشد،به هرحال منطقه ای چندان مناسب درتدریس نمی باشد .بنا براین تنظیم فاصله ی مکانی باحالات وهیجانات گفتاری وتمایلات عاطفی، همراه بافراز هاونشیب هاوکاهش اثر این تن صداوشدت علاقه به موضوع مورد نظر رابطه مستقیم دارد
ج:فاصله مناسب کلاس:این فاصله از ۲۵/۱ تا ۷۰/۳ متری باشد ومنطقه ای است که رعایت آن برای معلمین کلاس های درس توصیه می شود ؛ قسمتی که به فاصله شخصی (۲۵/۱)نزدیک تر میگردد برای بحث کلاس وگفتگو درتدریس مناسب بوده وهرقدر به (۷۰/۳) نزدیک تر می شویم جهت سخنرانی های مختلف مناسب تر می باشد .آثار تربیتی وپیامدهای عاطفی این فاصله ها در یافته های پژوهشی به ویژه محققانی که در قلمرو روان شناسی اجتماعی فعالیت می کنند مشهود است .
د: فاصله مناسب کنفرانس:
این فاصله از ۷۰/۳ تا ۶/۷ متر می باشد که در آن اگر سخنرانی به وجود آید حالت رسمی بیشتری را داشته وصدای سخنران بایستی بلندتر از حالت عمومی باشد .این منطقه برای سخنرانی در کلاس هایی با تعداد بیشتر مناسب است . هر قدر از حد نهایی این فاصله (۶/۷)متر پا فراتر بگذاریم مناسب معلمین کلاسی نبوده وبرای سخنرانی ها ی عمومی وکنفرانسها مناسب تر خواهد بود .وقتی فاصله از این حد بیشتر باشد ارتباط غیر کلامی کم کم تاثیر خود را از دست خواهد داد .
۴-حالت و وضعیت:
این مسأله در گفتار تاثیر مهمی دارد ،معلم بایستی به هنگام سخنرانی بدن خود را راحت نگه داشته وخود راپشت میز یا غیره پنهان نکند وچنین امری می تواند دلالت بر اعتماد در گفتار وحاضر کردن مطالب باشد .اگر وضعیت بدنی را طوری ترتیب بدهیم که یکی از شانه ها به طور مداوم به طرف دانش آموزان باشد ویا این که پشت به آن ها بیشتر شود مسلما گرایش منفی به وجود می آید .همین امر درمورد فراگیران نیز صادق خواهد بود مثلا وقتی فراگیری خودرا پشت افراد جلویی پنهان نموده و سر به زیر وخمیدگی بدن را به وجود آورد ،معلم درموردش گرایش منفی خواهد داشت که او از آمادگی برای درس برخوردار نبوده ویا این که تکالیف خود را انجام نداده است.
۵-: حرکات بدنی :
طرز حرکات بدنی هم می تواند حالت احساسی فرد را بیان کند .به هنگامی که اعضا بدن تحرک پیدا می کند وحرکات خاصی را از خود به وجود می آورد می تواند دلالت بر تحرک بیشتر باشد. تجزیه وتحلیل ارتباط بین افراد نشان می دهد که حدود ۶۰ نوع حرکات مختلف بدنی وجود دارند که بیش از نیمی از آن مربوط به حرکات سر وصورت است .
