تفریط فی جنب الله یعنی چه؟

درآیه 56زمرعبارت((فرطت فی جنب الله ))بیان شده:

((ان تقول نفس یا حسرتی علی ما فرطت فی جنب الله وان کنت لمن الساخرین )):

(بترسید از روزی که هر کس به خود می گوید وااسفا بر من از آن کوتاهیهاو تقصیراتی که به درگاه خدا روا داشتم ، و براستی من از استهزاء کنندگان بودم ) .

مراد از (تفریط) اهمال کاری و کوتاهی درانجام اعمالیست که باید فورا به آن اقدام نمود،تا زمانیکه که وقت آن فوت شود. و (جنب ) به معنای پهلو و عضو جانبی است ، اما(جنب الله ) به معنای جانب و ناحیه خدا، یعنی اعمالی که بر بنده واجب است آنها رابجا آورد و مصداق آن عبادت خدا و پرهیز از نافرمانی اوست . لذا تفریط در جنب خدابه معنای کوتاهی در انجام عبادات و اقدام به نافرمانی و معصیت خداست .

به هر جهت در ادامه خطابها می خواهد بفرماید: اگر من شما را به این خطابها مخاطب می کنم به جهت آنست که بیم آن می رود (و یا نکند) که یکی از شما از روی ندامت وحسرت آنچه از او فوت شده ، در روز قیامت بگوید: واحسرتا، از آن کوتاهیهایی که من در جانب خدا کردم ، و براستی که من از استهزاء کنندگان بودم . یعنی این دعوتهای من برای آنست که قبل از رسیدن چنین روزی و اظهار ندامت درآن روز، در همین دنیا توبه کنید وتسلیم اوامرالهی باشیدتادرقیامت به سعادت وفلاح برسید^_.1

تفریط شامل انواع تفریط ها دراطاعت فرمان خداوپیروی ازکتب آسمانی واقتدابه انبیاءواولیامیگردد.به همین دلیل درروایات متعددی ازائمه اهل بیت میخوانیم که جنب الله به امامان تعبیرشده است .ازجمله اصول کافی ازامام جعفرصادق (علیه السلام )آمده که جنب الله امیرالمومنین (علیه السلام )واوصیای بعدازاوهستندتابه آخرین نفرآنهابرسدکه حضرت مهدی (ارواحنافداه )می باشد.^₂
 

1تفسیرالمیزان

2تفسیرنمونه