♦️ومَا أُبَرِّئُ نَفْسِي إِنَّ النَّفْسَ لأَمَّارَةٌ بِالسُّوءِ إِلاَّ مَا رَحِمَ رَبِّيَ إِنَّ رَبِّي غَفُورٌ رَّحِيمٌ (53)
و من نفس خود را تبرئه نمى‏كنم، چرا كه نفس آدمى بدون شك همواره به بدى امر میكند، مگر آن كه پروردگارم رحم كند كه همانا پروردگار من آمرزنده‏ مهربان است.
?در قرآن براى نفس، حالاتى بیان شده است از جمله:
?نفس امّاره كه انسان را به سوى زشتی‏ها سوق می‏دهد و اگر با عقل و ایمان مهار نشود، انسان یكباره سقوط میكند
?نفس لوّامه، حالتى است كه انسان خلافكار خود را ملامت و سرزنش میكند و اقدام به توبه و عذرخواهى میكند و در سوره قیامت از آن یاد شده است
? نفس مطمئنّه، حالتى است كه تنها انبیا و اولیا وتربیت شدگان واقعى آنان دارند ودر هر وسوسه وحادثه ‏اى، پیروزمندانه بیرون م‏ی آیند و دلبسته‏ خدایند
یوسف ‏ع دم خیانت و سربلندى خود را در این آزمایش، مرهون لطف و رحم خداوند می‏داند و به عنوان یك انسان كه داراى طبیعت انسانى است، خود را تبرئه نمیكند
♦️امام سجادعلیه السلام
در دعاى مناجات الشاكّین، براى نفس پانزده خطر بیان نموده كه توجّه به آن مفید است.
- هرگز خود را به پاكى مستائیم و تبرئه نكنیم. «ما اُبرّء نفسى»
- شرط كمال آن است كه حتّى اگر همه مردم او را كامل بدانند، او خود را كامل نداند. در ماجراى حضرت یوسف، برادران، همسر عزیز مصر، شاهد، پادشاه، شیطان، زندانیان همه گواهى به كمال او میدهند، ولى خودش می گوید:
«ما اُبَرّء نفسى»
- خطر هواى نفس جدّى است، آن را ساده ننگرید
«انّ النفس لامّارة بالسوء