شیخ صدوق (الرحمة علیه) در نگاه بزرگان و امام عصر (عجل الله تعالی فرجه الشریف)
فقیه نامدار شیخ طوسی در معرفی شیخ صدوق(ابن بابویه) چنین می‌گوید:«او دانشمندی جلیل القدر و حافظ احادیث بود. از احوال رجال، کاملاً آگاه و در سلسلۀ احادیث و نقادی، عالی مقام به شمار می‌آمد و در اَعلام قم از نظر حفظ احادیث و کثرت معلومات، مانندی نداشت و در حدود سیصد اثر تألیفی از خود به یادگار گذاشت.»
سیّد بن طاوس می‌فرماید: «شیخ صدوق کسی است که همه بر علم و عدالت او اتفاق نظر دارند.» شهید اول او را با تعبیر «رهبر و پیشوا» ستوده است. تعبیر شهید این است: «الامام بن الامام الصدوق»
سیّد محقق داماد از او به عنوان «عروة الاسلام» نام برده است. علامۀ مجلسی در توصیف او چنین می‌گوید: «شیخ صدوق از بزرگ‌ترین عالمان در روزگاران گذشته است و در زمرۀ کسانی است که از امامان بزرگوار تبعیت می‌کنند نه از پندارها و خواهش‌های نفسانی خود؛ به همین دلیل است که اکثر علمای شیعه کلام وی و پدرش را به منزلۀ حدیث و روایت اهل بیت تلقّی می‌کنند»
شیخ بهایی لقب «رئیس المحدّثین و حجةالاسلام» را برای او برگزیده است.
هنگامی که از شیخ بهایی در مورد شیخ صدوق سؤال شد. وی پس از توثیق و مدح و ثنای شیخ صدوق گفت: پیش از اینها از من پرسیدند بین زکریای بن آدم و صدوق کدامیک از دیگری افضل و بالاتر است، من گفتم: زکریای بن آدم، زیرا اخبار بسیار در مدح او رسیده. بعد از این سؤال و جواب، شیخ صدوق را در عالم رؤیا دیدم به من فرمود از کجا ظاهر شد بر تو برتری زکریای‌بن‌آدم از من؟ این جمله را فرمود و از من اعراض کرد.
از همه جامع‌تر کلام بلند و رسای علامۀ بحرالعلوم طباطبائی است که به شیواترین تعبیر حق مطلب را ادا کرده است، متن کلام سیّد بحرالعلوم در تعریف شیخ صدوق، چنین است:
«شیخ صدوق، بزرگ بزرگان و استاد راویان شیعه و ستونی از ستونهای شریعت اسلام و پیشوای محدّثان است و در آنچه از امامان شیعه (علیهم السلام )نقل می‌کند؛ راست گفتار. او به دعای حضرت صاحب الامر به دنیا آمد و همین فضیلت و افتخار بزرگ او را بس. امام عصر (عجل الله تعالی فرجه الشریف) در نامۀ مبارکش او را با کلماتی همچون فقیه «دانشمند» خیّر «نیکوکار» مبارک «با برکت» ینفع الله به «از جانب خداوند سودبخش» توصیف کرده است. از این رو خیر و برکت او شامل حال مردم گردید و خواصّ و عوام از او نفع بردند و کتاب‌ها و تألیفاتش تا همیشۀ روزگار باقی است. از فقه و حدیثش، هم دانشمندان استفاده می‌کنند و هم عامّۀ مردم که دسترسی به فقها ندارند، بهره می‌جویند.»
پی نوشت:
