إِنَّ اللَّهَ يَأْمُرُکُمْ أَنْ تُؤَدُّوا الْأَماناتِ إِلي‏ أَهْلِها وَ إِذا حَکَمْتُمْ بَيْنَ النَّاسِ أَنْ تَحْکُمُوا بِالْعَدْلِ إِنَّ اللَّهَ نِعِمَّا يَعِظُکُمْ بِهِ إِنَّ اللَّهَ کانَ سَميعاً بَصيراً    58 نساء

همانا خداوند به شما فرمان می دهد که امانت ها را به صاحبانش رد کنید ( واجبات را به خدا و حقوق مردم را به مردم) ، و چون میان مردم داوری نمایید ( در مورد نزاع یا درباره اشخاص و حوادث ) عادلانه داوری کنید. حقّا که خداوند شما را به نیکو اندرزی موعظه می کند ، همانا خداوند همواره شنوا و بیناست.

1- طبق این آیه ما باید امانتدار خوبی باشیم و در حفظ و نگهداری آنها کوشا باشیم یکی از امانتهای ما فرزندانمان هستند که باید در حفظ انها کوشا باشیم.

2- طبق این آیه باید باید بین فرزندانمان قضاوت عادلانه داشته باشیم .

3- در آیه خداوند اندرزهای خوبی به ما می دهد پس ماهم در تربیت فرزندانمان کوشا بوده و بهترین صحبت ها و اندرزها را به آنها یاد دهیم.

4- سخنان نیکو از جمله قران را به فرزندانمان بیاموزیم.

5- خداوند امر کرده اند که امانتها را به صاحبانش برگردانیم پس باید فرزندمان را طور ی تربیت کنیم که فقط برای رضای الهی قدم بردارند.

6- توجه داشته باشیم که امانتداری و آنچه به ما امانت داده می شود مرحله ای برای آزمایش ما هستند پس همیشه به یاد خدا باشیم و برای حفط امانت ها از او کمک بخواهیم.

 حضرت محمد( صلی الله علیه وآله ) به محمد امین معروفند و آنچنان در تربیت فرزند تلاش می کردند که لقب عزیزترین آنها ام ابیها شد .

يا أَيُّهَا الَّذينَ آمَنُوا لا تَدْخُلُوا بُيُوتاً غَيْرَ بُيُوتِکُمْ حَتَّي تَسْتَأْنِسُوا وَ تُسَلِّمُوا عَلي‏ أَهْلِها ذلِکُمْ خَيْرٌ لَکُمْ لَعَلَّکُمْ تَذَکَّرُونَ،   نور27

ای کسانی که ایمان آورده اید ، به خانه هایی غیر از خانه های خودتان وارد نشوید تا آن که اجازه بگیرید و بر اهل آن سلام گویید. این برای شما بهتر است ، باشد که متذکر شوید.

1-  طبق آیه بدون اجازه وارد منزل کسی نشویم باید بلکه اول در بزنیم و اجازه بگیریم.

2- سرزده به مهمانی نرویم و قبل از رفتن آنها را مطلع نماییم تا آمادگی پذیرش مهمان را داشته باشد.

3- وقتی به مکانی وارد می شوم سلام نماییم.

4- منزل هر کس محل امنیت اوست بدون اجازه امنیت او را خراب نکنیم.

5- بدون اجازه به صحبت هایی که در خانه همسایه ها کرده می شود گوش ندهیم.

6- به طور ناگهانی و بدون اجازه بالای پشت بام نرویم و از آنها اجازه بگیریم و نگاهمان را به خانه های همسایه نیاندازیم.

7- میزبان را درک کنیم و مواقع استراحت و کار مزاحم آنها نشویم.

8- به عقاید و آداب میزبان اهمیت داده و احترام بگذاریم ممکن است اگر بدون اجازه به خانه او وارد شوم به حریم خصوصی او ضرر بزنیم.

پیامبر (صلی الله علیه و آله): حتی وقتی وارد خانه پاره تنش حضرت زهرا (سلام الله علیها) می شدند از او اجازه می گرفتند.

وَ إِنْ خِفْتُمْ شِقاقَ بَيْنِهِما فَابْعَثُوا حَکَماً مِنْ أَهْلِهِ وَ حَکَماً مِنْ أَهْلِها إِنْ يُريدا إِصْلاحاً يُوَفِّقِ اللَّهُ بَيْنَهُما إِنَّ اللَّهَ کانَ عَليماً خَبيراً، 35 نساء

اگر ترسیدید کار به جدایی بکشد، داوری از خانواده زن و داوری از خانواده مرد گسیل دارید ،اگربنای آن دو به اصلاح باشد ،خدای تعالی بین آندو توافق ایجاد می کند و خدادانایی آگاه است

این آیه در مورد موضوع مهمی صحبت می کند که در بعضی جوامع خیلی کمرنگ شده و متاسفانه افراد بیشتر سرگرم زندگی شخصی خودشان هستند و کمتر به دیگران اهمیت می دهند

1- حال آنکه طبق این آیه اگر اختلافی بین همسران بوجود آمد باید داوری از طرف زن و داوری از طرف مرد انتخاب و مقدمات صلح و سازش بین آنها فراهم شود.

2- هیچ وقت در زندگی نباید یکطرفه قضاوت کنیم باید صحبت های 2طرف را بشنویم .

3- همیشه هدف در زندگی خیرو خوبی باشد و مسبب اختلاف و جدایی بین 2نفر نشویم.

4- تا آنجایی که می توانیم مشکلاتمان را در خانواده حل کنیم.

5- برای حل مشکلات دیگران تلاش کنیم برای همین است که در این آیه فرموده داور از دو خانواده باشد تا عواطف هر دو طرف تحریک شود و تلاش کند.

6- آبروی همسر و خانواده او را پیش کسی نبریم و مشکل او را فقط برای داوری که انتخاب کرده ایم بازگو کنیم

7- چه آن کسی که داور می شود و چه خود همسران فقط حق و حقیقت را بگویند چرا که خداوند دانا و آگاه است.

8- با خبرچینی و اختلاف بین زن و شوهر اختلاف بوجود نیاوریم بلکه سعی در حل مشکلات آنها بکنیم.

9- داورانی که انتخاب می کنیم قادر به حل مشکلات باشند.

حضرت علی (علیه السلام) در مقام قضاوت دوست و دشمن به یک چشم می دیدند و عادلانه بین آنها قضاوت می کردند و همین امور باعث می شد حتی کافران اسلام بیاورند

وَ إِذا حُيِّيتُمْ بِتَحِيَّةٍ فَحَيُّوا بِأَحْسَنَ مِنْها أَوْ رُدُّوها إِنَّ اللَّهَ کانَ عَلي‏ کُلِّ شَيْ‏ءٍ حَسيباً؛ 86 نساء

و چون به شما سلام شود، با سلامى نیکوتر سلام را پاسخ دهید، یا مانند همان را بازگردانید که خداوند حسابگر هر چیزى است.

1- در زندگی هر گاه همسر یا شخصی دیگر کار خوبی در حق ما انجام داد نیکوتر برایش جبران کنیم

2-  طبق این آیه خداوند حساب همه چیز را دارد ما نیز باید در زندگی حساب خوبی هایی که دیگران در حق ما انجام می دهند را داشته باشیم تا بتوانیم جبران کنیم ولی اگر کار خوبی در حق دیگران کردیم آن را فراموش کنیم .

3- جواب خوبی را با خوبی بدهیم و اگر کسی در درون خانواده جاهلانه به ما بدی کرد به او خوبی کنیم و رفتار اشتباهش را به او متذکرشویم .

4- وقتی فردی به ما سلام می کند یا هدیه ای می دهد بهتر از آن پاسخ گوییم و با آغوش باز بپذیریم تا در مراحل بعد ذوق و شوق بهتری برای انجام کار خیر داشته باشد.

5- به فرد مقابل خود احترام بگذاریم و وقتی همسر یا هر فرد دیگری صحبت می کند به او گوش فرا دهیم و بعد پاسخگو باشیم.

6- اگر کسی به خاطر اشتباهی که در حق ما روا داشته عذر خواهی کرد بپذیریم

امام حسن (علیه السلام )وقتی کنیزی یک شاخه گل به ایشان هدیه کرد، کنیز را آزاد کرد ما هم در مقابل خوبی دیگران بی توجه نباشیم

1- ما باید قرآن را برای برانگیختگی عاطفی بخوانیم، در تدبر همین برانگیختگی رخ می‌دهد.

2- ادعیه محل ابراز احساسات ما هستند و مردم گریه کردن را حال دعا می دانند، در حالی که دعا برای تفکر هم هست و غالبا مفاهیم ادعیه به شدت عقلانی هستند. اگر عقلانیت گزاره‌های ادعیه را درک نکنیم، اشک درستی نخواهیم ریخت.

3- ما باید در رمضان به دو موضوع اهمیت بدهیم: حزن انگیز بودن آیات قرآن و عقلانی بودن گزاره های ادعیه.

4- مناجات عاقلانه با خدا باعث می‌شود انسان در روز از سرگرمی‌های بیهوده دست بردارد.

دعا از انسان توجه عقلانی می‌خواهد؛ بدون رابطه عقلانی احساسات و عواطف در حای خود به کار گرفته نمی‌شود

5- یک آیۀ قرآنی که نگاه عقلانی به دعا را تقویت می‌کند
6- طبق این آیۀ قرآن، دعا کردن یعنی ادب کردن، چون دعا نکردن یعنی استکبار؛ به گفته همۀ مفسران
7- ادب یکی از پایگاه‌های عقلانی دعاست، یعنی حتی اگر #حال هم نداریم باید مودبانه دعا کنیم
8- این آیه قرآن به ما خبر می‌دهد که اول باید در درگاه خداوند ادب کرد و عقلانیت به خرج داد، تا نوبت به عواطف و احساسات برسد

پی نوشت:

پروندۀ ویژۀ رمضان 96 استاد پناهیان(شبکۀ افق)

سرکشی دربرابرخالق

خداوندرحیم ازسرلطف اهداف شیطان رادرآیات قرآن متذکرشده است تامادرآن آیات تفکرکنیم وفریب شیطان رانخوریم.مانند:    (قال فبعزتک لاغوینهم اجمعین )سوره ص82.

1-درزندگی یادبگیریم دربرابرافرادخانواده دچارغرورنشویم همانطورکه شیطان انقدرغرورش زیادشدکه دربرابرخداوندایستاد.

2-درزندگی حیاداشته باشیم ومثل شیطان دربرابرکسی نایستیم.

3-اعتمادبه نفس داشته باشیم ولی نه درحدکاذب(شیطان اعتمادبه نفس کاذب د اشت که گفت من میتوانم بنده هاراگمراه کنم).

4-وقتی نقشه شیطان رامی دانیم قطعابایدازاودوری کنیم (نقشه شیطان گمراه کردن ماست پس ازاوتبعیت نکنیم).

5-جنس زن ومردوکلاانسانها مثل هم است پس نژادپرستی نکنیم(مثل شیطان من ازآتشم).

6-هیچ موقع درزندگی به جای همه تصمیم نگیریم(مثل شیطان که به خودش اجازه این کارراداد(اجمعین).

7-بیرحم وسنگذل نباشیم(شیطان باگفتن (اجعین)دوست داشت همه رافریب دهدفقط این مطلب مهم است که اونمیتوانداولیای الهی ومخلصین رافریب دهدبه خاطراعمال صالحشان).

8-آرزوهای دورودرازنداشته باشیم(مثل شیطان که دوست د اردهمه رافریب دهدولی نمیتواند).

9-دربرابربزرگترهاحاضرجوابی نکنیم(همچون شیطان:قال) وبی احترامی وسرکشی هم نکنیم(شیطان اعتراف میکردکه خداعزت داردولی دربرابرش بی ادبی میکرد).

10-درزندگی قصدنابودی دیگران رانداشته باشیم که نابودمیشویم(شیطان چون خودش خوارشدمیخواهدانسان راگمراه کند).

11-سلاح شیطان زینت دادن اعمال زشت برای انسانست پس ماهم سلاح داشته باشیم(سلاح مومن دعاست وعمل صالح وتوکل).

12-حسودهرگزآسایش نداردمثل شیطان که به انسان حسادت ورزیدوتاقیامت آسایش ندارد.

حال که دشمن جنی خودراشناختیم بایدمثل اهل بیت (علیهم السلام) خودمان رامجهزبه اعمان نیک کنیم تا

شیطان حتی یک لحظه به خودش اجازه ندهدفکرفریب دادن مارابکند.