❣﷽❣

‍ #فتنه_مردمان_ناشنوادراخرالزمان
2⃣

و بری با آنکِ نعمت بسیا ر بود گران باشد
و اهل وی مخالفت یکدیگر کنند از بهر دین(5).
پس از بروز ویرانیهای گسترده و پیاپی در ری، این شهر مرکزیّت خود را از دست داد و دیر زمانی نپایید تا آنکه «تِهران» که در گذشته، یکی از روستاهای ری بود(6) و در شمال شهر ری و جنوب کوهپایه‌های البرز قرار داشت، کم کم رونق گرفت و در قرن نهـم هجری قمری به آبادی بزرگی تبدیل گردید. شاه تهماسب اوّل صفوی، در سال 961 هـ.ق، فرمان داد دور تهران بارویی بکشند که 4 دروازه و 114 برج داشت و از آن پس، تهران صورت شهر پـیدا کرد.

رشد تهران، به دلیل استقرار پایتخت سلسلۀ صفویّه در قزوین و سپس در اسفهان، مدتّی متوقّف شد تا اینکه آغا محمّدخان قاجار، در نخستین سالهای قرن سیزدهم هجری قـمری، آن را به پایتختی برگزید و در داخل ارگ آن که از آثار دوران زندیّه بود، کاخهای سلطنتی ایجاد کرد و شهر رو به آبادانی و گسترش نهاد و در مدّت زمانی حدود دویست سال، به شکل کنونی در آمد و همچنان جایگاه خود را به عنوان پایتخت حاکمان ایران حفظ کرده است. در زمان ما تهران از شهرهای بزرگ و پُرجمعیت جهان به شمار می رود و چنان گسترشی یافته است که از آن با نام «تهران بزرگ» یاد می شود و «شهر ری» که در جنوب شرقی تهران کنونی قرار گرفته است، بخشی از آن به شمار می آید(7). بنا بر این، می توان گفت، واژۀ «تهران» در عصر حاضر، برابر با واژۀ «ری» (شامل شهر و روستاهایش) در قدیم می باشد. شهر تهران اکنون مهمترین منطقۀ ایران است و از لحاظ اقتصادی، اجتماعی، سیاسی و فرهنگی نقش مهمّی را در میان دیگر مناطق کشور ایفا می کند.(8)

——————————————-

1. معجم البلدان، ج 3، ص 118، مدخل «ری».

2. طبق برخی گزارشهای تاریخی، سلطان محمود غزنوی که از شاهان سنگدل، هوسران و غارتگر بود، پس از رسیدن به ری و قتل عام شیعیان، دستور داد عدّه ای از دانشمندان و بزرگان شیعه را دستگیر کرده، به دار آویختند و کتابهای شیعیان را از کتابخانه ها، به ویژه کتابخانۀ عظیم صاحب بن عبّاد - وزیر دانشمند دیالمه- جمع آوری کردند و آنچه را در فقه، حدیث و کلام بود، سوزاندند و بقیّه را بر 100 شتر بار کرده و به غزنین - مرکز حکومت غزنویان- بردند. همچنین بنا بر نقلی، با دستور محمود غزنوی، مدّت سه روز، تنور نانواییها و تون حمّامهای ری را به جای هیزم، با سوزاندن کتابهای شیعیان گرم نگه داشتند!

3. نجم الدین رازی، صاحب مرصاد العباد، که خود اهل ری بود، تعداد کشته ها و اسیران ری در تهاجم مغول به این شهر را حدود 500 هزار نفر برآورد کرده است.

4. رک: معجم البلدان، ج 4، ص 51، مدخل «طهران».

5. عجایب المخلوقات و غرائب الموجودات، ص 227، رکن 4.

6. رک: معجم البلدان، ج 3، ص 117، مدخل «ری».

7. اکنون شهر ری یکی از پُرجمعیّت ترین مناطق تهران به شمار می رود و تهران و شهر ری به یکدیگر متّصل شده اند.

8. در تهیّه و تدوین مطالب «تاریخچۀ ری و تهران»، از منابع گوناگون بهره جستیم.

︻︻︻︻︻︻︻︻︻︻

?الَّلهُمـّ؏جِّل‌لِوَلیِڪَ‌الفَرَج?