? یاران امام در دوران غیبت
❓آیا امام زمان(ع) در دوران غیبت، یاری دارند؟
? از برخی روایات برمی‌آید که در دوران غیبت، گروه‌های برگزیده‌ای از مؤمنان راستین، وظیفة یاری امام را برعهده دارند.
? شیخ کفعمی فرموده‌اند:
«گفته شده است زمين هرگز از [يک] قطب، چهار نفر از اوتاد، چهل نفر از ابدال، هفتاد نفر از نجبا و سيصد و شصت نفر از صالحان خالي نميماند. پس قطب همان مهدي است که درود خدا بر او باد. اوتاد هم کمتر از چهار نفر نخواهند بود؛ زيرا جهان مانند خيمهاي است و [امام] مهدي مانند عمود اين خيمه و اوتاد طنابهاي آن هستند. البته گاهي اوتاد از چهار نفر هم بيشتر میشوند. ابدال بيش از چهل نفر، نجبا بيش از هفتاد نفر و صالحان بيش از سيصد و شصت نفرند. چنين به نظر ميرسد که خضر و الياس از اوتاد و پيوسته پيرامون قطب هستند.»1

? در اینجا به معرفی ویژگی‌های هر گروه می‌پردازیم:
1. اوتاد: خداوند در حدیث معراج در توصیف اوتاد فرموده است:
«اي احمد! ميداني به خاطر چه چيز تو را بر ديگر پيامبران برتري دادم؟» رسول گرامي اسلام عرض میکند: به خدا سوگند، نه. پس خداوند ميفرمايد: «به خاطر [نوع] آفرينش، خوشخلقي، بخشندگي و مهرباني نسبت به مردمان. اين چنين هستند اوتاد زمين و کسي از جمله اوتاد نمیشود مگر به واسطه وجود اين صفات»2
2. ابدال: حضرت رسول(ص) در توصیف این گروه فرموده‌اند:
«پيوسته چهل نفر از امت من هستند که قلبهايشان همانند قلب حضرت ابراهيم است. خداوند به وسيله آنها بلاها را از اهل زمين دور ميگرداند که به آنان ابدال گفته میشود. سپس رسول خدا فرمود: بدانيد که اينان هرگز اين مقام را از خواندن نماز و گرفتن روزه و پرداخت صدقه به دست نياوردند. عرض کردند: اي رسول خدا! پس به چه چيز به اين مقام رسيدند؟ پيامبر فرمود: به وسيلة جود و بخشش و خيرخواهي براي مسلمانان.»3
3. نجبا: اینها مأمور اصلاح امور مردم هستند و در حقوق خلق حقّ تصرّف دارند. نجبا از نظر جایگاه و مقام معنوی از اوتاد و ابدال پایین‌تر هستند.
4. صلحا: شیخ کفعمی معتقد است است:
5. صالحان، مردمان پرهيزکاري هستند که به صفت عدالت آراسته شدهاند. گاه از آنان گناه سرميزند، ولي با طلب آمرزش و پشيماني آن را جبران میکنند. خداي تعالي ميفرمايد: «در حقيقت، کساني که [از خدا] پروا دارند، چون وسوسهاي از جانب شيطان بديشان برسد [خدا را] به ياد آورند و بناگاه بينا شوند.»4
6. نقبا: اینها سالاران و پیشوایانی هستند که بر احوال مردم، معرفت دارند.
7. رجال الغیب: گروهي از مردان خدا که از نظر مردم دنيا پوشيدهاند و جهان به وجود ايشان قوام دارد.

? در پایان ذکر این نکته از زبان شیخ کفعمی،‌ خالی از لطف نیست:
گفته شده است: هرگاه يکي از اوتاد چهارگانه کم شود، يک نفر از گروه چهل نفره (ابدال) جانشين او می‌شود. و هنگامي که يک نفر از گروه چهل نفره کاسته شود، فرد ديگري از گروه هفتاد نفره (نجبا) به جاي او قرار مي‌گيرد و اگر يکي از گروه هفتاد نفره از دست برود، به جاي او کسي از گروه سيصد و شصت نفره (صالحان) گذاشته می‌شود. در صورتي که يکي از اين گروه سيصد و شصت نفره کم شود، شخصي از ساير مردم جايگزين او می‌شود.5

1. ابراهيم بن علي کفعمي، «المصباح»، قم، الرضي و زاهدي، 1405 ه .ق.، 534 ص.
2. شيخ حر عاملي، «الجواهر السنية في الأحاديث القدسية»، قم، مکتبة المفيد، ص 200
3. المعجم الکبير، ج 10، ص 224، به نقل از: همان.
4. سوره اعراف (27)، آيه 201
5. المصباح، ص 535،