استاد بحث خود را اینگونه شروع کردند که در قرآن بیش از 70 بار به امر پژوهش توصیه شده(تعقل، تدبر، تفکر بیانگر این موضوع است.)

فراخوانهای قرآن ” افلایتدبرن…اولم یتفکروا…افلاینظرون…اولم یروا…” همه و همه دعوت به پژوهش است.

“منظور از “فانظروا ولم یروا…”نگاه با چشم سرنیست.حیوانات هم این نگاه ظاهر را دارند؛ بنابراین منظور از این نگاه  تامل و تحقیق است. ایشان تفکر حاصل از تامل و تحقیق را دارای دو مقدمه و سه مرحله بیان کردند.

1- برخورد با مشکل

2- تشخیص نوع مشکل.

مراحل تفکر

1- حرکت از مجهولات به معلومات 2-حرکت درمعلومات 3 -حرکت از معلوم به مجهول

مرحله دوم (حرکت درمعلومات)منظور اینکه معلومات را بالا و پایین کنیم.این مرحله از همه مراحل سخت تر است و اسم آن پژوهش است. اینکه می بینیم انگیزه پژوهش نداریم، پژوهش را سخت می پنداریم به خاطر این است که یا مشکل را نمی بینیم یا به مشکلاتی که اطرافمان هست، اهمیت نمی دهیم.

ایشان اشاره به سخن رهبر معظم انقلاب داشتند؛ که می فرمایند: ” کار علمی و فکری و کار پژوهش هم یک بخش از معنویات است.” در امر پژوهش کفر نهایت تلاش خود را می کند کفرخود را ثابت کند ولی ما که مسلمان هستیم به وعده هایی که خداوند داده، توجهی نمی کنیم چون خود باوری را قبول نداریم،در راه خود ثابت قدم نیستیم.

انتظار می رود که ان شاءالله با برگزاری این نشست، ایجاد انگیزه پژوهش در طلاب قوی تر شود با شناختن مراحل و مقدمات تفکر نسبت به مسائل پیرامون خود بی تفاوت نباشند و موانع پژوهش را بشناساند: (1-فقدان نظام صحیح2-فقدان ضوابط منسجم3-فقدان انگیزه تحقیق) مواظب اتلاف وقت باشند.

همانطور که شهید اول نویسنده کتاب لمعه در زندان آن را به رشته تحریر درآوردند.ماهم می توانیم در کنار زندگی روزمره خود کار پژوهشی و مطالعاتی داشته باشیم؛ نه اینکه توقع داشته باشیم هیچ کاری نداشته باشیم هیچ مسولیتی نداشته باشیم آن وقت مطالعه کنیم چنین چیزی محال است و این وقت پیدا نخواهد شد.

به طورحتم می توان در کنار کارهای روز مره خود و مشغله های زندگی کار پژوهشی هم انجام داد؛ چرا که خداوند ظالم نیست پس چیزی را بر ما تکلیف می کند که در توانمان باشد. از طلاب انتظار می رود که تنها به اندوختن اطلاعات کفایت نکنند. زمانی اطلاعات مفید است که بتوان با آنها مجهولات را به معلومات تبدیل کرد در این راه تنها کمبودها را نبینیم به آنچه که داریم هم فکر کنیم.

بایسته های پژوهش

اولین قدم در بایسته های پژوهش  داشتن انگیزه الهی است (که لازمه آن خود باوری، اعتماد به نفس است)

دومین قدم کسب اطلاعات است که لازمه آن :

الف) خوب درس خواندن، مباحثه داشتن، مطالعه منابع دروس و خوب گوش دادن به توصیه بزرگان است.

ب) داشتن مطالعه جانبی ( ازطریق سیر مطالعاتی ).

لازمه کسب اطلاعات در گام دوم این است که طلبه ارزش وقت را خوب  دانسته، با برنامه ریزی اوقات خود را تنظیم کند.با داشتن کتاب همراه خود، داشتن برخی نرم افزارها درگوشی همراه خود و فیش نویسی می توان استفاده بهینه از وقت های هرچند کوچک داشت.

سومین قدم تفکراست.(تحقیقات نباید به صورت جمع آوری صرف باشد.باید بر روی آن کار انجام داد،تفکر کرد،تفکر خلاق) در امر پژوهش نگویید این عالم این مطلب را ثابت کرد دیگر چه ضرورتی دارد که من به آن بپردازم؟ تفکر خلاق می گوید مجهول خود را باکمک معلومات خود معلوم کن.

چهارمین قدم دربایسته های پژوهش تتبع آراء واندیشه هاست.(دیدن سخن علماء و آرائ آنان و اندیشه کردن در نظرات آنها).

پنجمین قدم: اثبات نظریه است که  در این قدم باید به آفات علم بی توجه نباشیم.

آخرین قدم در بایسته های پژوهش تبدیل علم به حکمت است که رسیدن به این مرحله با ابزار تقوا امکان پذیر می باشد.

از بحث ارائه شده انتظار می رود که طلبه بارعایت مراحل شش گانه در امر تحقیق و پژوهش کمال همت را بنماید و عزم خود را جزم کند تا از توفیقی که نصیبش شده نهایت استفاده را بنماید.همانطور که می دانیم آیات قرآن 70بطن دارد که با تفکر در آیات می توانیم به آن دست پیدا کنیم.

داشتن تفکر تحقیقی به ما کمک می کند مباحث آموخته شده را کنار یکدیگر بچینیم با فکر خلاق خود از آنها مطالب جدید استخراج کنیم که این نیاز به خلاقیت دارد و خلاقیت نیاز به تمرین انتظار می رود که طلبه توجیه شده باشد که دروس خود را با جدیت بیشتری بخواند، بفهمد و از آنها در راستای رفع مجهولات خود بر آید.