برخى «رمضان» را از «رمض» مشتق مى دانند كه به معناى تافته شدن سنگ ها، از شدّت گرما است. که به تعبیری ماه رمضان، ماه سوزاندن گناهان و بلكه بالاتر سوزاندن نفس آدمى است.

برخى ديگر رمضان را مشتق از «رميض»، به معناى ابر و باران در پايان چلّه تابستان و ابتداى فصل پاييز مى دانند كه گرماى تابستان را دور مى كند. به اين دليل اين ماه را «رمضان» گفته اند كه بدن هاى آدميان را از گناهان مى شويد

برخى ديگر «رمضان» را بر گرفته از «رمضت النصل ارمضه رمضاً» مى دانند؛ به اين معنا كه نيزه را ميان دو سنگ مى گذاشتند و بر آن مى كوفتند تا نازك شود. به اين تعبير رمضان؛ يعنى، انسان خود را ميان طاعت و عبادت الهى قرار مى دهد تا نفس او نرم و آماده بندگى شود.

در معناى «رمضان» به دو نكته كه در روايات بيان شده، اشاره مى گردد:
1️- در بسيارى از احاديث اهل بيت (عليهم السلام) از گفتن كلمه «رمضان» به تنهايى نهى و توصيه شده است كه آن را «ماه رمضان» نام گذارند؛ زيرا «رمضان» يكى از اسماى الهى است.

از امير مؤمنان (عليه السلام) نقل شده است: «نگوييد رمضان؛ بلكه بگوييد ماه رمضان و احترام آن را رعايت كنيد».

امام باقر (عليه السلام) فرمود: «نگوييد «اين رمضان» و «رمضان رفت» و يا «رمضان آمد»؛ زيرا «رمضان» نامى از نام هاى خداوند است كه نمى آيد و نمى رود. رفتن و آمدن، ويژگى هاى موجود زايل شدنى است».

2️- در روايات متعدد، ماه رمضان اول سال معرفى شده؛ چنان كه امام صادق (عليه السلام) فرموده است: «اول سال ماه رمضان است» و به اين دليل اگر اين ماه سالم باشد، همه سال درست و سالم خواهد بود.
فروردين اول سال، بر اساس اعتدال طبيعت و مناسب براى كشاورزى است و ماه محرم، اول سال در ماه هاى قمرى است. اما براى ساكنان و كسانى كه به دنبال خودسازى هستند، ماه رمضان اول سال است. در ماه هاى رجب و شعبان، بايست حساب سالشان را صاف و پاك كنند و با پاكى به مهمانى خداوند گام نهند.

پی نوشت:
به نقل از کتاب “ویژه ماه مبارک رمضان” جهت مطالعه متن کامل کتاب به آدرس زیر مراجعه نمایید:
 http://www.porseman.org/showarticle.aspx?id=1297
جهت مطالعه متن کامل این پرسش و پاسخ به آدرس زیر مراجعه نمایید
 http://www.porseman.org/showarticle.aspx?id=2348