#شرح_نهج_البلاغه
(شرح حکمت ۴٧)

?امام(ع) در اين چند جمله حكيمانه به رابطه چهار موضوع مهم با چهار موضوع ديگر از صفات انسانى اشاره فرموده است. نخست مى فرمايد:
?قدْرُ الرَّجُلِ عَلَى قَدْرِ هِمَّتِهِ
«ارزش هر كس به اندازه همت اوست»

?همت به معنای توجه و عنایت ویژه نفس به چیزی است که امروزه از آن به دغدغه ذهنی یاد می شود. این که گفته می شود فلانی به امری اهتمام می ورزد یعنی نسبت به آن علاقه ای شدید دارد و عنایت و توجه اش را به خود جلب کرده است به گونه ای که همه جان و روحش را اشغال کرده و اجازه نمی دهد تا دمی از آن غافل شود

?نشانه های بلند همتی را می توان در رفتارها و کردارهای شخص جست و جو کرد. به این معنا که وجود همت بلند در شخص؛ او را به سوی اطاعت؛ اخلاص؛ بخشش، سخاوت، احسان و نیکی به دیگران و قناعت سوق می دهد و شجاعت و غیرت و عزت نفس در او بروز و ظهور می یابد. و هرگز به امور پست و فانی توجه ندارد.

? از همین روست که امیرمومنان علی(ع) درباره نشانه های علو همتی می فرماید:
کردار زیبا از بلندی همت، خبر می دهد در حدیث دیگری میفرمایند:
هيچ چيز انسان را به مانند همت او بلندمقام نمى كند و هيچ چيز، او را مانند شهوتش پست نمى سازد

?حضرت(ع) در مذمت دون همتی هم می فرماید: کسی که همتش کوچک باشد فضائل او از دست می رود
یا فرمودند: کسی که همتی جز پر کردن شکم ندارد قیمت او نیز همان است که از شکم او بیرون می آید
چه بی خیر است کسی که فکری جز شکم و شهوت ندارد
کسی که همتی جز دنیا ندارد هنگام مردن غصه او بسیار خواهد بود.
لذا هیچ انسان بلند همتی تن به دنائت و پستی نمیدهد.