پژوهشگر:صدیقه جهرمی نسب

استاد راهنما:سرکار خانم طائبی

مدرسه علمیه نرجس خاتون (سلام الله علیها)شهرستان اصفهان

تحقیق پایانی سطح دو (کارشناسی)

بهار 1394

چکیده

پژوهش حاضر به بررسی مکر در آیات و روایات به نگارش درآمده است. می توان مکر را به دو قسم مکر الهی و مکر بشری تقسیم کرد. انتساب مکر به خداوند با توجه به این نکته که از خدای تبارک هیچ فعل مذمومی سر نمی زند، به صورت مجازی می باشد.

به کارگیری مکر خدا در برابر مکر دیگران اشاره به برتر و قدرتمندتر بودن خداوند نسبت به دیگران است که به بدکاران نتیجه مکرشان را می چشاند، نه این که معنای واقعی مکر اراده شده باشد. و مکر بشری علاوه براینکه یک رذیله بزرگ و خطرناک است، آثار مهم و اساسی بر جا می گذارد. این روحیه اگر در منش انسانی ظهور یابد، آدمی را به دام افراط گرایی می کشاند و اجازه رشد و بالندگی را از وی سلب می کند. پس دوری از آن را باید یکی از موضوعات اخلاقی و کلیدی دانست. پس ضروری است تا حقیقت مکر، مصادیق، آثار آن شناخته شود تا انسان آشنا شود که چگونه از رذیله مکر در امان باشد یا آن را درمان کند، زیرا اگر وجود انسان این رذیله باشد به درجات عالی  به کمال نائل نمی شود. بنابراین پژوهش حاضر به رویکرد کلام الهی و معصومین (علیهم السلام) نسبت به مکر چگونه است؟ می پردازد.

مکر به معنای جستن راه­های پنهان برای اذیت رساندن به مردمان است؛ لذا رذیله­ای از رذائل قوه­ی عاقله است و جزء مهلکات بزرگ و زشت­ترین رذائل به حساب می­آید که گناه شدید و بزرگی به شمار می­رود.

بنابراین با تحقیق و تفحص در کتب معتبر مشخص می شود که مکر آثار گسترده ای در روحیات و رفتار انسان به جای می گذارد که این پیامدها شامل پیامدهای دنیوی و پیامدهای اخروی از جمله شکست مکاران در حیله و مکرشان، بازگشت مكر و حقه به مكاران، خواري و ذلت مكاران، هلاكت مكاران، گرفتار شدن مكاران در قهر و عذاب الهی باشد. سنّت استدراج، سنّت امهال، سنّت واگذاری به خویشتن وسنّت تزیین از جمله سنّت هایی است که می توانند مصداق های مکر الهی قرار گیرند.

کلید واژه:خدعه، غدر، مکر بشری، مکر الهی.

دسترسی به فایل   pdf  در پیوست زیر: