✅پرسش:

در قرآن و روایات گفته شده در حق مومنین دعا کنید. منظور از مومنین چه کسانی هستند؟
ایا شراب خوار ،کسی که نماز نمیخواند ، کسی که احکام اسلامی را رعایت نمیکند جزو مومنین بحساب می آید یا نه . آیا میتونیم برای این افراد دعا کنیم یا طلب مغفرت کنیم
در ضمن برای مردم مذاهب دیگر چطور؟

?پاسخ:

توجّه به دو روایت ذیل بسیار سودمند است:
۱. از معصوم(ع) سؤال شد: کمترین شرایطى که آدمى را شایسته عنوان «مؤمن» مى سازد، چیست؟ فرمود: «باید شهادت و گواهى دهد که جز خداى به حق، معبودى دیگر نیست و نشاید جز خداى یکتا، هیچ چیز دیگر را پرستش نماید و به رسول خدا(ص) و امامان اقرارکند». (فخرالدين الطريحي، مجمع البحرین، ص ۴۹۹، (چاپ سنگى).

۲. امام صادق(ع) مى فرماید: «گاهى بندگان خدا پیش از آنکه مؤمن باشند، مسلمانند؛ ولى نمى توانند پیش از مسلم بودن مؤمن باشند. پس اسلام در رتبه اى و پایه اى قبل از ایمان قرار دارد. در عین حال داراى وجوه اشتراکى با ایمان است. اگر کسانى مرتکب گناهان کوچک و بزرگ گردند - که خداوند متعال از آن نهى فرموده است - چنین کسانى را باید بیرون از حوزه ایمان دانست و باید عنوان ایمان را از آنان سلب کرد و صرفاً عنوان اسلام را براى آنها در نظر گرفت.
اگر توبه کنند، به سراى ایمان باز مى گردند و جز حالت انکار و استحلال، آنان را به سوى سراى کفر سوق نمى دهد.

استحلال به این صورت است که درباره حلال خدا، بگویند حرام است و درباره حرام قائل به حلیّت و اباحه آن گردند و قلباً نیز اعتقاد پیدا کنند. در چنین شرایطى است که آنان از حوزه و سراى اسلام فراتر رفته و در وادى کفر وارد مى گردند».(شیخ کلینی، اصول کافى، ج ۳، ص ۴۴ و ۴۵.)

✅پس تنها کسانى که به خداوند معرفت دارند و این معرفت در حد یقین اجمالى و علم اجمالى باشد، در زمره مؤمنان خواهند بود. امّا غیر مؤمنان، از اسلام ظاهرى تا نفاق، کفر و شرک چنین معرفتى ندارند؛ بلکه یا در شک و ریب غوطه وراند، یا در جهل و نادانى، یا در گمان و ظن و یا هر سه با هم. همچنین علت «کفر، نفاق و شرک» تنها در موانع شناختى ریشه ندارد؛ بلکه گاهى موانع گرایشى و علل و عوامل اخلاقى و روانى است که موجب این سه مى گردد.

✅✅نکته:
باید اضافه کرد که مسلمان و مومن در زمان حضرت نوح یعنی فردی که از حضرت نوح تبعیت می کند و در زمان حضرت موسی ، پیروان آن پیامبر و در زمان حضرت عیسی ، معتقدان به رسالت او و در زمان پیامبری حضرت محمد (ص) نیز مومن کسی است که دنباله رو باشد.

اما نکته قابل طرح در زمان حاضر این است که چه بسا فردی نه از سر کوتاهی و تقصیر خود بلکه بخاطر عاملی خارج از خود قادر به یافتن حقیقت نگردد و همچنان مثلا دین حضرت عیسی را حق بداند اما همواره آماده پذیرش حقیقت است و چون به وی عرضه شد گردن می نهد و تسلیم آن می گردد و هیچگاه با حق سر عناد و ستیزه جویی ندارد ، چنین فردی هم چون به دستورات دین خود که آن را حق می داند عمل کند در سویدای دل مومن و مسلمان است. اما اگر پنهان شدن حقیقت بر او بخاطر کوتاهی و تقصیر خود او باشد و یا چون حق را دریابد با آن به مخالفت برخیزد ، او دیگر مومن حقیقی نیست و در نگرش اسلامی به او مومن اطلاق نمی گردد.