بدزبانی و فحش دادن فقط از طریق آموزش و مواجه شدن با این اتفاق در کودکان ایجاد می شود. یعنی فرزند شما در موقعیت بدزبانی قرار گرفته و استفاده از لغات و کلمات زشت یا انواع و اقسام فحش ها را از زبان فرد دیگری آموخته است. موقعیت بدزبانی می تواند شامل یک سریال تلویزیونی باشد که مناسب پدر و مادر است نه کودک یا اینکه ممکن است دوستی در مهد این کار را انجام داده و … البته بدزبانی فقط شامل فحش دادن نمی شود و مواردی مثل صدا زدن بزرگترها با اسم کوچک، تهدید کردن، طعنه زدن، گستاخی و فریاد زدن به جای آرام صحبت کردن را هم باید در گروه بدزبانی قرار داد.

1- الگوی خوبی باشید

اگر دوست ندارید فرزندتان با فریاد حرف بزند خودتان هم نباید در برابر او و دیگران، چنین رفتاری داشته باشید. به جای اینکه هر بار وقتی کسی چیزی به فرزندتان می دهد به او بگویید: «یادت رفت تشکر کنی»، خودتان الگوی این رفتار پسندیده برای بچه باشید. وقتی کار کوچکی برایتان انجام می دهد از او تشکر کنید یا اگر می خواهید دختر یا پسر کوچولو استفاده از کلمه جادویی لطفا را یاد بگیرد، خودتان آنقدر این کلمه را در صحبت با کودک و البته دیگران به کار ببرید تا ملکه ذهن او شود.

2- درست حرف زدن را به او یاد بدهید

«درست حرف بزن»؛ پدر و مادر بچه های بدزبان صد بار در روز از این عبارت سه کلمه ای استفاده می کنند اما آیا آنها تا به حال به کودک شان نشان داده اند که دقیقا منظورشان از درست حرف زدن چیست؟ بنابراین اگر می خواهید کودک شما خوش زبان باشد، باید این مهارت را به او آموزش دهید. اگر دل تان نمی خواهد فرزندتان با صدای بلند با شما صحبت کند، باید به او بگویید که فریاد زدن به جای حرف زدن معمولی یک رفتار نادرست است و در خانه شما جایی ندارد.

3- جلوی زبان تان را بگیرید

مهمترین مربیان بدزبانی کودک، پدر، مادر، اطرافیان و تلویزیون هستند. افراد خانواده، غریبه ها و … کلمات زشت یا حرف زدن بی ادبانه را یاد می گیرد، سپس آن را تکرار می کند. انتظار نداشته باشید که وقتی موقع رانندگی و در حضور دختر و پسر کوچک تان، راننده های دیگر را احمق، پشت کوهی و … می خوانید، این کلمه را چند ساعت یا چند روز بعد از زبان او نشنوید.

4- به کودک احترام بگذارید

بدزبانی نوعی بازی کسب توجه در کودکان است، پس کافی است از کوره در بروید و واکنش نشان بدهید تا در بازی شریک شده و کودک را به هدفی که داشته برسانید. اگر او داد می زند، شما با عصبانیت جوابش را ندهید و طوری با او رفتار کنید که انگار مهمان شماست. با احترام گذاشتن به کودکان، این رفتار را غیرمستقیم به آنها یاد می دهید.

5- دور تنبیه را خط بکشید

تنبیه در اغلب موارد نمی تواند جلوی بدزبانی کودک را بگیرد و بهتر است فقط در مواردی لحاظ شود که رفتار کودک، هم برای خودش و هم دیگران خطرناک و آسیب زا باشد. تنبیه کردن در این مورد یا کودک را جری تر می کند یا ترس را به او یاد می دهد، نه احترام را.

6- چشم تان را روی بدزبانی کودک ببندید

یکی از روش های توصیه شده برای مقابله با بدزبانی کودک این است که به طور کامل این حرکت را ندیده بگیرید؛ طوری که انگار اصلا آن حرف زشت را نشنیده اید. وقتی به بدزبانی فرزندتان پاسخ ندهید، به او نشان می دهید که نمی تواند با کلمات یا طرز بیانش شما را تحت تاثیر قرار دهد.

7- اجازه بدهید در زمان مشخصی کلمه مورد نظرش را تکرار کند

شنیدن کلمه احمق و … از زبان یک کودک، آزار دهنده است و می تواند باعث شود به خاطر روش تربیتی تان احساس گناه کرده و خودتان را سرزنش کنید که پدر یا مادر خوبی نبوده اید اما حالا می خواهیم اجازه دهید کودک صدها بار در یک بازه زمانی مشخص این کلمه را تکرار کند.

وقتی فرزندتان کلمه ناپسندی را به زبان می آورد، به او بگویید که از این رفتارش متاسفید. سپس یک ساعت زنگ دار کوک کنید و از او بخواهید آنقدر آن کلمه را تکرار کند تا ساعت زنگ بزند؛ البته فراموش نکنید به او یادآوری کنید که بعد از زنگ ساعت اجازه به کار بردن آن 

پی نوشت:

نویسنده: مایكل نیكولز،جر و بحث با کودکان قدغن

مکه یک شهری که حرمت از خداست

چونکه کعبه اندرونش کیمیاست

مکه داده حرمتی بی حد خدا

واجبش کرده زیارت اغنیا

مکه باشد زادگاه مصطفی

هم وصی او علی مرتضی

شهر مکه آبرو از فاطمه

جمله ساداتند زنسل فاطمه

وارد مکه حسین بن علی

آن که عالم از وجودش منجلی

دید آقا آن امام مه جبین

تیغ در زیر ابا آن خائنین

تا نریزد خون به کعبه آن امام

رهسپار کربلا با آن مقام

لیک بی حرمتی آل سعود

آن که بی رحم و ندارد و فضل و جود

پیروی از خائنان عالم است

هم که جاهل، جاهلان را رهبر است

عده ای مانند خود پَست و لعین

خون مردم را بریزد در زمین

گاه در سوریه مردم را کباب

گاه کشتی غرق و مردم روی آب

گه عراق خونریزی و آوارگی

داعش جاهل کنندش بردگی

در یمن خون ضعیف و بی نوا

همچو جویی مردمانی بی حیا

بحر اربابان پستت ای لعین

بی گناهان جان دهند اندر زمین

حرمت کعبه شکستی بی حیا

عده ای در خون کشیدی در منا

با لب تشنه چو اندر کربلا

جان سپردند چون حسین سرجدا

حاجیان رفتند با صد آرزو

نزد حق با عزت و با آبرو

آتش خالق بسوزاند تو را

هم به دنیا و دگر روز جزا

عن قریبی ای شقی بی آبرو

دست حق پاسخ دهد بی گفتگو

زارعان دنیا تمامش امتحان

هم برای خود، دگر بر دیگران

پی نوشت:

حسین زارعان، فرزند علی، متولد ۱۳۴۰، در دولت آباد به دنیا آمد. تحصیلات وی، پنجم ابتدایی است و حدود ۲۰ سال است که درمورد احادیث و معارف اهلبیت علیهم السلام شعر می سراید.

متاسفانه اثر منفی خیلی زیادی دارد. چون آنهایی که از واتس آپ و وایبر و ویچت و تانگو استفاده می‌کنند یا به صورت غلط استفاده می کنند یا به صورت صحیح.

1- آنهایی که غلط استفاده می‌کنند بی اعتمادی و سوءظن زن به مرد و مرد به زن، خیانت، بی‌غیرتی و آلودگی نتیجه کارشان است.

2- خانواده‌هایی که اصلا درست هم استفاده می کنند دارند وقتشان را از بین می‌برند و به همدیگر نمی‌رسند. بچه مذهبی داریم و استفاده غلط هم از واتس آپ نمی‌کند و در گروههای خوبی هم قرار دارد و به همدیگر اطلاعات خوب می‌دهند ولی خانم این طرف سرش توی موبایل است و آن طرف هم آقا سرش توی موبایل است. اینها با هم حرف نمی‌زنند. به مرور از هم دور می‌شوند. الان دارند می‌روند برای جدایی و طلاق.

ببینید افرادی که در غرب غرق این فن‌آوری‌ها می شوند تنها هستند و آنجا خانواده معنای چندانی ندارد. با هم بودن و عشق و محبت و کنار هم بشینند و گپ بزنند و … ندارند. مجبورند با این طور چیزها سر خودشان را گرم کنند.

یا با گربه و موش و سگ باید سر خودشان را گرم کنند یا با واتس آپ و وایبر و… ما ایرانی مسلمان هستیم. باید بنشینیم دور هم. با عمه، عمو، خاله، دایی و … رفت و آمد کنیم، گپ بزنیم و ارتباطات فامیلی داشته باشیم. این نرم افزارها برای ما ساخته نشده برای غربی‌ها ممکن است خوب باشد و خلاءهایشان را پر بکند ولی ما را از هم دور می‌کند. لذا بنده به جد با اینها مخالفم؛ چون آثار منفی آن را دیده‌ام.

پی نوشت :
حسين دهنوي، نرم افزار آيين شوخي و قوانين خوشي، سايت اسك دين

 اگر والدین در خانه رفتار‌های سختگیرانه ‌ای داشته باشند و به کودک‌ شان اجازه حرکت و کودکی کردن ندهند، احتمالا فرزندشان در حضور دیگران به راه‌ های مخربی برای جلب توجه متوسل می‌شود.

جیغ زدن، تخریب کردن، رفتارهایی که حتی برای خود والدین هم عجیب هستند، همه از کودکانی سر می‌زنند که به خاطر سختگیری‌های والدین‌ شان، در خانه محدود هستند و در حضور دیگران، می‌خواهند همه محدودیت‌ ها را از بین ببرند و رفتار والدین‌ شان را تلافی کنند.

 کار از کجا خراب شده؟
اول باید مشخص شود که چرا کودک این کار را انجام می ‌دهد.

والدین باید از خود بپرسند چرا بچه این کارها را می‌ کند؟ آیا او را به زور آورده‌اند و فرزندشان با حضور در این جمع مضطرب می ‌شود؟ آیا رابطه خوبی با اهالی آن مهمانی ندارند؟ آیا قبل از مهمانی، با او دعوا و کج خلقی شده است؟ در این صورت احتمالا او با نشان دادن این واکنش‌ های عصبی، به دنبال تلافی است.

1- چند ساعت آزادی
شاید در روزهایی که کودک با والدینش تنهاست، به دلیل اینکه می‌ داند هر کسی مشغول کار خودش است، با خود بازی می ‌کند و رفتار مخربی را نشان نمی ‌دهد. اما زمانی که مهمان می ‌آید یا او با خانواده ‌اش به جمعی غریبه وارد می ‌شود، در حضور دیگران مقررات را رعایت نمی ‌کند، چرا که می ‌داند والدین هم در حضور دیگران با او برخورد همیشگی را نمی ‌کنند.

او این شرایط را به عنوان فرصتی برای استقلال و نشان دادن اینکه من هم می ‌توانم کاری بکنم، تلقی می ‌کند. فضای مهمانی، برای او فضای لجبازی است.

معمولا این بچه ‌ها یاد گرفته ‌اند که پدر و مادر در حضور دیگران واکنش‌ های همیشگی را نشان نمی دهند. چنین کودکی تنها به دنبال جلب نگاه والدین است. برای او مهم نیست که این نگاه همراه با خشم باشد یا مهربانی. او حتی به جلب توجه منفی هم راضی است و از این‌که آدم ‌ها، حتی برای نصیحت یا دعوا کردن سراغش می ‌آیند و با او حرف می ‌زنند، لذت می‌ برد.

2- هم جدی، هم مهربان
بعد از ریشه ‌یابی مشکل و برطرف کردن دلیل اصلی، والدین باید برای اصلاح این عادت که در کودک ریشه دوانده، تلاش کنند. آنها باید دایره ‌ای از رفتار قاطعانه و مهربان را در نظر بگیرند و بر اساس آن عمل کنند.

در این شرایط نه باید به کودک باج داد و نه باید با سختگیری بیش از حد، این تصور را در او ایجاد کرد که دیگر کسی دوستش ندارد. یادتان نرود که تحقیر کودک به خاطر اشتباهاتش، عزت نفس او را پایین می ‌آورد و به شکلی اغراق شده، این احساس را در او ایجاد می ‌کند که دیگر جایی در دل دیگران ندارد. اگر بچه‌ ها گمان کنند به عنوان «بچه بد» دیده می ‌شوند، انگیزه ‌شان را برای «بچه خوب» بودن از دست می ‌دهند.

3- دوست کودکتان باشید
والدین نباید آنقدر خشن باشند که بچه بترسد و مشکلش را بیان نکند. بچه ‌هایی که از والدین خجالت می ‌کشند، قدرت ابراز وجود در مقابل آنها را ندارند و بنابراین در موقعیتی که آدم ‌های دیگر هستند، رفتار دیگری را نشان می ‌دهند.

اگر پدر و مادرها در برقراری ارتباط با فرزند‌شان موفق باشند، به چنین مشکلاتی برنخواهند خورد. چراکه بچه‌ ها از مرجع قدرتشان حساب می ‌برند و اگر آن مرجع بتواند رفتار درست را نشان بدهد، می ‌تواند همیشه شاهد رفتارهای درست فرزندش باشد.

دکتر مهدی شریعتمداری

در عالم وجود و طبق فرمایش «پیامبر صلی الله علیه وآله »،«العِلمُ أکثَرُ مِن أن یُحصی فَخُذْ مِن کُلِّ شیء أحْسَنَه» که مفید دنیا و آخرت شما باشد و یگانه علمی که سبب فوز در آخرت و دنیاست علومی است که قران و اهل بیت فرمودند همچنین فرمودند «إِنَّمَا الْعِلْمُ‏ ثَلَاثَةٌ: آيَةٌ مُحْكَمَةٌ، أَوْ فَرِيضَةٌ عَادِلَةٌ، أَوْ سُنَّةٌ قَائِمَةٌ، وَ مَا خَلَاهُنَّ فَهُوَ فَضْلٌ»؛ «علمی‌که در ساختار وجودی هر انسانی موثر و سازنده است، سه علم است: آیه‌ای محکم و استوار، فریضه‌ای عادل، سنت و روشی قائم و پایدار، و سائر علوم، فضیلت محسوب می‌شوند.» و اطلاق  علم به این 3 بسنده کرده اند مراتب توحید علم است توحید ذات صفات افعاد در این زمینه  هر قدر فعالیت کنید هم رشد ظاهری شماست و هم قرب شما به کمال می رساند

ابعاد توحید ذات صفات افعال عبادی  همه آیه محکمه هستند که مقدمه آن ولایت الهیه باشد ولایت هم ابعادی دارد: 1-تشریعی و2- تکوینی 

آیه محکمه در صورتی محکم است که ا ز مراتب توحید ولایت باشد ولایت ما را به توحید می رساند و فَرِيضَةٌ عَادِلَةٌ واجبات مستحبات مکروهات و مباهات اند 

سُنَّةٌ قَائِمَةٌ،اخلاقیات است بواسطه اخلاقیات  به سُنَّةٌ قَائِمَةٌمی رسیم و از سُنَّةٌ قَائِمَةٌ و فَرِيضَةٌ عَادِلَةٌ  به آیه المحکمه می رسیم آيَةٌ مُحْكَمَةٌتوحید لا اله الا الله ولا حول ولا قوه الا بالله است دین باید وارد فلب انسان شود نه لقلقه زبان چه وقت وارد می شود؟

در صورتیکه فَرِيضَةٌ عَادِلَةٌ باشد که معنای ولایت ولایت اللهیه تکوینی و تشریعی نمی باشد توحید نقش ندارد یعنی لقلقه زبان است اگر می خواهید وارد قلب شود باید به سُنَّةٌ قَائِمَةٌ که اخلاقیات است توجه نمایید. 

“قَدْ أَفْلَحَ الْمُؤْمِنُونَ  و یُعَلِّمُهُمُ الكِتابَ”  صفات رذیله جایگاهی را در قلب اشغال می کنند که باعث حجب ظلمانی و اشغال جایکاه ولایت اللهیه است. 

امام صادق (علیه السلام) “مَنْ لَمْ يُصْلِحْ نَفْسَهُ لَمْ يُصْلِحْ غَيْرَهُ؛کسیکه خودش را اصلاح نکرده باشد چگونه دیگران را اصلاح می کند

از کوزه همان تراود که در اوست نجات غریق باید نجات غریق باشد تا غریق را نجات دهد 

امام موسی (علیه السلام) حاسِبُوا اَنْفُسَکُم قبلَ اَن تُحاسَبُوا و زِنُواها قبلَ اَنْ تُوزَنُوا و تَجَهَّزُوا لِلْعَرْضِ الاَْکْبَر؛ خویشتن را محاسبه کنید قبل از آنکه به حساب شما برسند و خویش را وزن کنید قبل از آنکه شما را وزن کنند و آماده شوید براى عرضه بزرگ (روز قیامت)( بحارالانوار، ج 67، ص 73 به نقل از اخلاق در قرآن، ج 1، ص 255. … 

برای خدا چه کاری و برای خودت چه کرده ای؟!)

امروز برگشتی ندارد همه اعمال روزت پرونده شده است هم نوار گرفته و هم شهود دارد لذا سزاوار است قبل از خواب وضو بگیرید تا صبح مشغول عبادتید یا تیمم کنید و 3سوره توحید را بخوانید ثواب یک ختم قران را دارد تقید به نماز اول وقت داشته باشید آیه اول آیه الکرسی و حداقل نیم جز از قران را بخوانید ججابتان را رعایت کنید و کاری کنید که به درد اجتماع بخورید و در یک کلام تقوا و تقوا و تقوا داشته باشید عصای شما برای این فراز و نشیب های جامعه تقواست تا به اوج سعادت برسید اما م رضا (علیه السلام) فرمودند ارکان العلم را برای رسیدن به تقوا عمل نمایید که شامل

1)ارکان العلم اربعه  ان تعرف ربه2) ان تعرف ما صنع(خداوند چقدر کارخانه د روجود ما نهاده است؟؟ گویا خدا فقط همین یک بنده را دارد)3 ان تعرف ماذا ترید(واحبات و محرمات )4) ان تعرف …

کلام آخر: درمشکلات ولی خدا را مقدم دارید…

از جمله رسوم بسیار زیبا و پسندیده ایرانی در این شب که در اسلام نیز بسیار به آن سفارش شده، عیادت از سالمندان و بیماران است.

1- اشاره
شب یلدا، نخستین شب زمستان و طولانی ترین شب سال است که ایرانی ها طی رسوم کهن خود، دور هم جمع می شوند و ضمن دید و بازدید، خوراکی های خاصی مانند هندوانه، انار، آجیل و… را مصرف می کنند. در این شب، جوانان پای صحبت ها و قصه های بزرگسالان می نشینند و از لابه لای داستان ها و قصه هایی که از زبان این گنج های زندگی می شنوند، عبرت ها و درس های بی شماری برای خود می اندوزند. از جمله رسوم بسیار زیبا و پسندیده ایرانی در این شب که در اسلام نیز بسیار به آن سفارش شده، عیادت از سالمندان و بیماران است. ملاقات با خویشاوندان و دوستان و رسیدگی به احوال نیازمندان، به ویژه نیازمندان خویشاوند، از جمله آداب پسندیده و نیکویی است که در پرتو دستورات جامع و کامل اسلام، مردمان شریف ایرانی در شب یلدا و دیگر شب های طولانی و بلند زمستان به آن اهتمام می ورزند.

2-اسراف نکنیم
خداوند برای رفاه و آسایش بندگان خود، نعمت های بسیاری آفریده و به آنها امر فرموده از این نعمت ها استفاده کنند؛ ولی همواره بکوشند از اسراف کردن بپرهیزند. زیرا خداوند اسراف را دوست ندارد. امام علی علیه السلام اسراف کردن را موجب هلاکت دانسته و امام سجاد علیه السلام در دعا و مناجات های خود با خدا می فرماید:

«و مرا از زیاده روی بازدار و روزی ام را از تلف شدن نگاه دار و دارایی ام را با برکت دادن به آن افزون کن و راه مصرف آن را در کارهای خیر به من بنمایان.» رسم زیبای دیدار یکدیگر در شب یلدا وقتی زیباتر می شود که با زیاده روی نکردن در مصرف خوراکی ها و تنقلات، بخشی از آنها را به مصرف یتیمان و افراد بی بضاعتی برسانیم که توانایی تهیه چنین اقلامی را در این شب ندارند.

زمستان، بهار مؤمنان
انسان هایی که عاشق عبادت هستند و از صمیم دل آن را دوست می دارند، تمام وجود خود را وقف عبادت می کنند و هر یک از اعمال و گفتار خود را با نیت تقرب به خداوند انجام می دهند. این گونه افراد جزء برترین های مردم شمرده می شوند و ترسی از سختی های دنیا ندارند. روزها و شب های زمستان، بهترین فرصت برای راز و نیاز و مناجات با خداوند است. امام صادق علیه السلام این فرصت نیکو را این گونه معرفی می کند:

«زمستان، بهار مؤمن است. شب هایش طولانی است که برای عبادت نیمه شب از آن کمک می گیرد و روزهایش کوتاه است که برای روزه گرفتن از آن مدد می جوید». برخاستن از خواب شیرین در دل شب و اندیشیدن در ملکوت آسمان ها و زمین، خدا و قدرت او و نیز روزه گرفتن در روزهای کوتاه زمستانی، بهترین و خالص ترین عبادت خدای تعالی است. رسول خدا صلی الله علیه و آله می فرماید: «روزه زمستان، غنیمتی فرح بخش است»

3- دیدار با خویشاوندان
خداوند در آیات بی شماری به بندگان خود دستور می دهد خویشاوندان و نزدیکان خود را فراموش نکرده و همواره جویای احوال آنها باشند و آنها را از قطع رحم و رسیدگی نکردن به خویشان برحذر می دارد. امام باقر علیه السلام در اهمیت این موضوع می فرماید:

«صله رحم اعمال را پاک می کند، دارایی ها را فزونی می بخشد، بلا را برطرف می گرداند، کار حساب رسی در قیامت را آسان می کند و مرگ را به تأخیر می اندازد» صله رحم و دیدار با اقوام به قدری اهمیت دارد که رسول خدا صلی الله علیه و آله حتی یک سال پیاده روی برای آن را جایز می شمارد. شب های بلند زمستانی، فرصت بسیار خوبی است که می توان از آن بهره برداری صحیح کرده، به دیدار اقوام و نزدیکان شتافت و در اجرای این سنت پسندیده و نیک که ثواب بسیاری هم دارد، پیش قدم شد.

4- بیان قصه های قرآنی
خداوند در قرآن کریم بندگان خود را به قصه های قرآن توجه داده و هر یک از این سرگذشت ها را دارای حکمتی می داند که برای انسان ها هزاران پند و اندرز در خود نهفته دارد. امام علی علیه السلام نیز می فرماید: «بهترین داستان، رساترین اندرز و سودمندترین پند، کتاب خدای عزوجل است.» داستان ها و افسانه های زمینی، پس از چندبار تکرار، کم کم تازگی و جذابیت خود را از دست می دهد؛ ولی قرآن تنها کلامی است که هر اندازه هم تکرار شود، “کهنه شدنی” نیست. در شب یلدا و شب های زمستانی که دور هم جمع می شویم و پای صحبت بزرگ ترها می نشینیم، نیکو و شایسته است به جای داستان ها و قصه هایی که گاه با خرافات همراه است، به قصه های قرآنی توجه کنیم که هیچ گاه کهنه نمی شود و خرافات در آن راه ندارد.

5- دقت در آفرینش شب و روز
شب، مایه آرامش و سکون است. با پایان روز و پس از به اتمام رسیدن ساعات تلاش و کوشش در راه کسب روزی، آدمیان در سکوت شب، آرامش خود را می یابند و استراحت می کنند. شب های طولانی زمستان، فرصت خوبی است تا با دقت در نظام آفرینش وگردش شب و روز، به بزرگی خدای تعالی و کوچکی خود در این نظام هستی اعتراف کنیم. زیبایی های شب و درخشش ستارگان در پرده های سیاه شب های فرو رفته در ظلمت و گسترش نور ماه در آسمان ها، همه نشان از قدرت بی پایان خداوند دارد. در این شب ها می توانیم به ستایش خدا بپردازیم. چنان که امام علی علیه السلام می فرمود:

«خدای پاک! چه عظیم و پرشکوه است آن چه از آفرینش تو می بینیم، و چه خرد است هر بزرگی در برابر قدرت تو، و چه حقیر است آن چه ما می بینیم در برابر قدرت ناپیدای تو از دیدگان ما».

6-حساب رسی اعمال روزانه
محاسبه نفس و بررسی کارهای روزانه، ویژگی کسانی است که ایمان حقیقی در جان و دلشان راه یافته است. پیامبر خدا صلی الله علیه و آله می فرماید:

«پیش از آن که مورد حساب رسی قرار بگیرید، خود به حساب نفستان برسید و پیش از آن که سنجیده شوید، خود، نفس تان را در ترازوی سنجش بگذارید و برای آن روز حساب بزرگ آماده شوید.» کسانی که از فرصت های زندگی بهترین بهره ها را برده و نیک ترین ذخیره ها را می اندوزند، در راه اطاعت خدا و خویشتن داری از نافرمانی او شکیبایی می ورزند و روز قیامت بدون محاسبه اعمال به بهشت می روند؛ زیرا این افراد در این دنیای فانی، در لحظه لحظه زندگی دقت کرده اند تا دچار لغزش نشوند. طولانی بودن شب های زمستانی و آرامشی که در آن برای آدمی ایجاد می شود، بهترین فرصت برای مراقبت و رسیدگی به اعمال روزانه است.

7-شب یلدا و دیوان حافظ
از گذشته های دور در خانواده های ایرانی در کنار قرآن کریم، دیوان حافظ نیز مورد توجه و عنایت خاصی بوده است. ایرانیان همان گونه که با قرآن استخاره کرده، برای شروع کارهای خود از این کتاب آسمانی طلب خیر می کنند، به دیوان حافظ نیز تفأل می زنند و از خواجه شیراز دعای خیر می خواهند. یکی از رسم های جالب و زیبای ایرانی ها در شب یلدا، تفأل زدن به دیوان حافظ و خواندن اشعار عرفانی اوست که برگرفته از آیات قرآن است. شایسته است در این شب طولانی، با تفأل زدن به حافظ و خواندن اشعار عرفانی او، از خرافات و تفأل زدن به شیوه های خرافی دیگر پرهیز کنیم. پیامبر خدا صلی الله علیه و آله می فرماید:

«از ما نیست کسی که فال بد زند یا برایش فال بد زده شود». قرائت اشعار پسندیده و نیکو، به ویژه اشعاری که در مدح اهل بیت علیهم السلام سروده شده، از جمله کارهای خوب و نیکویی است که می توان در این شب انجام داد.

8- انار و گردو بخورید
خداوند مهربان در طبیعت بخشنده خود، در هر فصل نعمت ها و میوه هایی در دسترس ما گذاشته که سلامت ما را تأمین و قدرت دفاعی بدن را در مقابل بیماری ها افزون می سازد. در زمستان که به علت تغییر هوا و عوامل دیگر مانند باد و باران، سرماخوردگی و بیماری هایی نظیر آن زیاد می شود، وجود انار می تواند نه تنها شفا بخش بوده، بلکه در حفظ سلامت و جلوگیری از این گونه بیماری ها مؤثر باشد. شاید حکمت خوردن انار در نخستین شب زمستان همین مسأله باشد. گردو نیز از تنقلاتی است که در این شب مصرف می شود و فایده های بسیاری دارد. امام علی علیه السلام فرموده است:

«خوردن گردو در زمستان و فصل سرما، کلیه ها را گرم و سردی را از بدن دفع می کند». رعایت این آداب و رسوم پسندیده و توجه به حکمت خوراکی هایی که در این شب مصرف می شود، می تواند راه گشای خوبی برای جوانان و نوجوانان باشد.

9- به یکدیگر هدیه بدهید
ایران کشوری گسترده با اقوام مختلف است که هر یک از آنها در پرتو رسم های ویژه منطقه خود، شب یلدا را به گونه ای خاص برگزار می کنند. از جمله رسم های ایرانی که در شب یلدا در میان اقوام مختلف برگزار می شود، رسم پسندیده هدیه دادن و هدیه گرفتن است. این سنت نیکو در اسلام بسیار مورد سفارش قرار گرفته و پیامبر صلی الله علیه و آله فرموده است:

«به یکدیگر هدیه بدهید تا دل هایتان به هم مهربان شود. به یکدیگر هدیه دهید؛ زیرا کینه ها را از بین می برد». پیامبر خدا صلی الله علیه و آله همواره به این امر نیکو اهتمام می ورزیدند و هر هدیه ای که به آن حضرت داده می شد، با روی باز می پذیرفتند؛ زیرا آن را نوعی احترام به شخص هدیه دهنده می دانستند. هدیه دادن به کوچک ترها در این شب، سبب می شود تا کودکان ونوجوانان به بزرگ ترها با دیده احترام نگریسته و محبت آنها را در دل خود نگاه دارند.

منبع: مجله گلبرگ؛ آذر ۱۳۸۴؛ شماره ۶۹